Πρόγραμμα Συνεδρίου

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 1 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024

ΕΝΑΡΚΤΗΡΙΑ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Αμφιθέατρο Παλαιάς Νομικής

Α΄ ΜΕΡΟΣ

16.30 – 17.30Προσέλευση συνέδρων – Εγγραφές Προεδρείο: Μανόλης Γ. Βαρβούνης – Νάντια Μαχά-Μπιζούμη – Μυροφόρα Ευσταθιάδου

17.30 – 18.00Χαιρετισμοί

18.00Κήρυξη έναρξης εργασιών του Συνεδρίου

18.00 – 18.30Εναρκτήρια ομιλία
Μανόλης Γ. Βαρβούνης: Σύγχρονοι ορίζοντες των ελληνικών λαογραφικών σπουδών: προκλήσεις και κατευθύνσεις

Β΄ ΜΕΡΟΣ

Α ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΟΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΗΜΕΡΑ

Προεδρείο: Γεώργιος Κατσαδώρος

18.30 – 18.45: Βασιλική Χρυσανθοπούλου: Προς μια διαπολιτισμική Λαογραφία: Παραδείγματα από τη Λαογραφία της μετανάστευσης και της διασποράς 

18.45 – 19.00: Παρασκευάς Ποτηρόπουλος: Λαογραφία και ψηφιακές ανθρωπιστικές σπουδές. Η μελέτη του λαϊκού πολιτισμού και της παράδοσης στην ψηφιακή εποχή

19.00 – 19.15: Άννα Λυδάκη: Το μάθημα της Λαογραφίας σ’ ένα Τμήμα Κοινωνιολογίας

19.15 – 19.30Συζήτηση

Γεύμα Συνέδρων

ΣΑΒΒΑΤΟ, 2 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024

Β΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Η ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Βασιλική Χρυσανθοπούλου

9.00 – 9.15: Γεώργιος Κούζας: Βιομηχανική Λαογραφία: ένας αδιερεύνητος κλάδος της λαογραφικής επιστήμης

9.15 – 9.30: Αλέξανδρος Καπανιάρης: Η Ψηφιακή Λαογραφία στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης: Προβληματισμοί, ερευνητικά πεδία, εργαλεία και περιεχόμενο

9.30 – 9.45: Αναγνώστης Παπακυπαρίσσης: Εγκυκλοπαιδισμός και Λαογραφία ή η συμπεριληπτική διάσταση της επιστήμης τού λαϊκού πολιτισμού: Απόπειρα προσέγγισης

9.45 – 10.00: Βάιος Φ. Καμινιώτης: Προς μια αυτοστοχαστική Λαογραφία

10.00 – 10.15: Νικόλαος Καρπούζης: Αρχαία ελληνική πόλις και λαϊκός πολιτισμός: επιχειρώντας μια σύγχρονη επισκόπηση της εργασίας του Ν. Γ. Πολίτου, «Αριστοτέλους Αθηναίων Πολιτεία»

10.15 – 10.30: Συζήτηση

Γ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

Παράλληλη Συνεδρία (Αίθουσα Β’)

Προεδρείο: Άννα Λυδάκη

9.00 – 9.15: Βασίλης Δαλκαβούκης: Οι λαχανόκηποι των άτυπων αυτοπαραγωγών. Μια παλιά πρακτική στη σύγχρονη μετεξέλιξή της

9.15 – 9.30: Γιώργος Μαυροφρύδης: Η έρευνα της ελληνικής παραδοσιακής μελισσοκομίας: επιτεύγματα και προοπτικές

9.30 – 9.45: Γεώργιος Ναθαναήλ: Η γαστρονομία ως παράδειγμα παρουσίασης και προβολής σύγχρονων μορφών προσέγγισης της λαογραφικής έρευνας

9.45 – 10.00: Συζήτηση/Διάλειμμα για καφέ

Δ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΕΝΤΕΧΝΟΣ ΛΑΪΚΟΣ ΛΟΓΟΣ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Γεώργιος Κούζας

10.30 – 10.45: Γεώργιος Κατσαδώρος, Νικολέττα Ζούμπουλα: Τρίτη ηλικία και εξουσία στα παραμύθια των αδελφών Grimm

10.45 – 11.00: Δημήτρης Β. Προύσαλης: Τα λαϊκά παραμύθια από τις κοινωνίες του χτες στις σχολικές αίθουσες του σήμερα: Αντιμετωπίζοντας τον σχολικό εκφοβισμό μέσα από την προφορική αφήγηση. Όψεις και προτάσεις παιδαγωγικής αξιοποίησης

11.00 – 11.15: Αφροδίτη Νουνανάκη, Σταμάτης Ζωχιός: Το «Χάραγμα». Από τα θρησκευτικά κείμενα στις «θεωρίες συνωμοσίας»

11.15 – 11.30: Κατερίνα Σχοινά: Οι θρύλοι ως εκπαιδευτικά εργαλεία για την πρόληψη φυσικών καταστροφών

11.30 – 11.45: Ευηλένα Καρδαμήλα: Ψηφιακή Λαογραφία και Εκπαίδευση: Προβολή ζητημάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης μέσα από τα διαδικτυακά μιμίδια των φοιτητών

11.45 – 12.00: Νικόλαος Θ. Κόκκας: Η χρήση των νέων τεχνολογιών για την επεξεργασία και ανάδειξη της προφορικής παράδοσης των Πομάκων

12.00 – 12.15: Συζήτηση

Ε΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Ρέα Κακάμπουρα

12.15 – 12.30: Ευάγγελος Καραμανές: Δημόσια έρευνα και εκπαίδευση: παρατηρήσεις και προβληματισμοί με βάση δεδομένα του Κέντρου της Ελληνικής Λαογραφίας (ΚΕΕΛ) της Ακαδημίας Αθηνών

12.30 – 12.45: Ζωή Μάργαρη: Ερευνητικά προγράμματα, λαογραφική έρευνα και πολιτικές διαφύλαξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

12.45 – 13.00: Παναγιώτης Τουρλής: Η συμβολή της Βιβλιοθήκης του ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ στην έρευνα, μελέτη και προβολή της Τοπικής Ιστορίας και Λαογραφίας

13.00 – 13.15: Συζήτηση

Ε ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑ

Παράλληλη Συνεδρία (Αίθουσα Β’)

Προεδρείο: Βασίλης Δαλκαβούκης

12.15 – 12.30: Ζωή Κανιά: Τομές, ρωγμές και διάλογοι στη μελέτη των λαογραφικών αρχείων: Η περίπτωση της μελέτης του χωριού Αγρίδι της Αργυρούπολης του ιστορικού Πόντου

12.30 – 12.45: Μυροφόρα Ευσταθιάδου: «Ρωμαίοι και Λαζοί» (Rum-Laz). Αυτοπροσδιορισμοί και ετεροπροσδιορισμοί στα γεωγραφικά πλαίσια του Πόντου

12.45 – 13.00: Γεωργία Χαϊκάλη: Η σημασία του νερού για την κοινότητα σήμερα: Η περίπτωση των Σταγιατών

13.00 – 13.15: Συζήτηση

13.15 – 16.15: Διάλειμμα για φαγητό

ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Οι Προπτυχιακές Σπουδές Λαογραφίας στην Ελλάδα Παρουσίαση των ΠΠΣ

(Αίθουσα Α’)

16.30 – 17.00: Συντονισμός: Νάντια Μαχά – Μπιζούμη

  • Μανόλης Γ. Βαρβούνης: Μαθήματα Λαογραφίας στο Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
  • Βασιλική Χρυσανθοπούλου: H συμμετοχή της Λαογραφίας στο πρόγραμμα του δικτύου ευρωπαϊκών πανεπιστημίων CIVIS με τίτλο «Social Sciences Going Public: Research and Practice with, in and for the Society»: Η διεθνικότητα των λαογραφικών σπουδών και οι χρήσεις και προκλήσεις της δημόσιας Λαογραφίας σήμερα
  • Ρέα Κακάμπουρα: Τα μαθήματα Λαογραφίας στο προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του ΠΤΔΕ ΕΚΠΑ
  • Γεώργιος Κατσαδώρος: Προπτυχιακά μαθήματα Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
  • Γεώργιος Κούζας: Μαθήματα Κοινωνικής και Αστικής Λαογραφίας στα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής και της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ

ΣΤ’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Ο ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

(Αίθουσα Α’ )

Προεδρείο: Μαρία Γκασούκα

17.00 – 17.15: Μαρία Βαμβακοπούλου, Ρέα Κακάμπουρα: Δάση και μνημειακά δέντρα. Κιβωτοί της βιοποικιλότητας και κειμήλια της πολιτιστικής κληρονομιάς: Εκπαιδευτικό πρόγραμμα

17.15 – 17.30: Έλενα Μπαζίνη: Η διδασκαλία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς στη σχολική εκπαίδευση: προκλήσεις και νέες προοπτικές αξιοποίησής της με βάση τις προτάσεις της UNESCO για την ενσωμάτωση της ζωντανής κληρονομιάς στη σχολική διδασκαλία

17.30 – 17.45: Ρενάτα Δαλιανούδη, Στέλιος Στρωματιάς: Λαογραφία και οπτικο-ακουστικός γραμματισμός. Μια λαογραφική και εθνομουσικολογική προσέγγιση της Εκπαιδευτικής Τηλεόρασης και των Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Ε.Ρ.Τ.

17.45 – 18.00: Χρήστος Θεολόγος, Ανθούλα Κολιάδη-Τηλιακού: Μουσικά σχολεία και λαϊκός πολιτισμός. Η περίπτωση των Μουσικών Συνόλων Έκφρασης και Οργανοχρησίας

18.00 – 18.15: Συζήτηση

18.15 – 18.30: Διάλειμμα για καφέ

ΣΤ ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Ο ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παράλληλη Συνεδρία (Αίθουσα Β’)

Προεδρείο: Χρήστος Παπακώστας

17.00 – 17.15: Ανθούλα Κολιάδη-Τηλιακού, Παναγιώτης-Λουκάς Μπέλλος, Σταματία Μάστορα: Παραδοσιακά τραγούδια της Σορωνής Ρόδου: μια λαογραφική, παιδαγωγική και καλλιτεχνική προσέγγιση στο Μουσικό Σχολείο Ρόδου

17.15 – 17.30: Γεώργιος Στούκης: Η διδασκαλία του λαϊκού πολιτισμού στα σχολικά εγχειρίδια του Γυμνασίου. Ένα ενδεικτικό παράδειγμα από τα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας της Β΄ Γυμνασίου

17.30 – 17.45: Ειρήνη-Παρασκευή Δράγαση: Ο λαϊκός πολιτισμός στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας: ένα απτό παράδειγμα

17.45 – 18.00: Ανδρέας Λενακάκης: Η επιβίωση του κρητικού δίστιχου στα αστικά σχολεία της Κρήτης τις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα: το παράδειγμα του 4ου ΓΕ.Λ. Ηρακλείου

18.00 – 18.15: Συζήτηση

18.15 – 18.30: Διάλειμμα για καφέ

ΣΤ΄ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Ο ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παράλληλη Συνεδρία (Αίθουσα Γ’)

Προεδρείο: Θανάσης Κούγκουλος

17.00 – 17.15: Μαρία Βε: «Ρομ σο σουκάρ ντε πενέντουκε» (Είναι όμορφο να είσαι Τσιγγάνος)…: Αναζητώντας τον Άλλον μέσα από τον εαυτό μας και την κοινότητα. Το εθνογραφικό παράδειγμα των Ρομ της Ανθήλης Λαμίας μέσα από τη ματιά των εφήβων

17.15 – 17.30: Γεώργιος Δ. Τσαφαράς, Ευαγγελία Κώρου: Ο λαϊκός πολιτισμός στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: εφαρμοσμένες δράσεις στη σχολική κοινότητα με αφορμή την περίπτωση του 3ου Δημοτικού Σχολείου Ζωγράφου Αττικής

17.30 – 17.45: Αικατερίνη Βασιλάκη, Χρήστος Παπακώστας: «Τα ελληνάκια του Κατάρ». Λαϊκός πολιτισμός, εκπαίδευση και διασπορά

17.45 – 18.00: Νίκος Τσιρέβελος, Εμμανουήλ Χ. Κυριαζάκος, Γεώργιος Κατσαδώρος: «Γιατί αύριο τον περίμενα, εκεί στη Σαμαρκάνδη». Έντεχνος συλλογισμός και λαϊκός πολιτισμός με αφετηρία ένα τραγούδι στο πλαίσιο διαθεματικής διδασκαλίας στη Β΄θμια Εκπαίδευση

18.00 – 18.15: Συζήτηση

18.15 – 18.30: Διάλειμμα για καφέ

Ζ’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΝΔΥΜΑ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Βασιλική Κράββα

18.30 – 18.45: Αντιγόνη-Άννα Ιωάννου: «Απ’ το υφάδι ως την καλή με τα κορβέτια». Τεχνικές, εργαλεία, χειροτεχνήματα ως μορφή έκφρασης άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

18.45 – 19.00: Ζωή Σταμπουλίλη: Η συμβολή των ενδυμασιών της Προεδρικής Φρουράς στην ανάπτυξη του πολιτιστικού τουρισμού στην Ελλάδα

19.00 – 19.15: Έλενα Σ. Λαζαρίδου: Η λαογραφική έρευνα των γυναικείων εσωρούχων στην Ελλάδα στο 2ο μισό του 20ού αιώνα

19.15 – 19.30: Σάτυα Κασίμη, Νάντια Μαχά-Μπιζούμη: Ινδικά ενδύματα σε χρήση στον σύγχρονο ελλαδικό χώρο. Λαογραφική προσέγγιση της οικειοποίησης μιας ενδυματολογικής ετερότητας

19.30 – 19.45: Νάντια Μαχά-Μπιζούμη: Η λαογραφική συμβολή στην προσέγγιση του ενδεδυμένου σώματος στον μουσειακό χώρο

19.45 – 20.00: Συζήτηση

ΚΥΡΙΑΚΗ, 3 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2024

Η’ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ

ΛΑΪΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ – ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ – ΗΧΟΤΟΠΙΑ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Ευάγγελος Καραμανές

9.00 – 9.15: Ευαγγελία Χαλδαιάκη: Σύγχρονες μουσικολαογραφικές παρατηρήσεις από το δρώμενο «Μπάμπιντεν» της Πετρούσσας Δράμας

9.15 – 9.30: Ανδρέας Ρέγγης: Σκιαγραφώντας την κουλτούρα που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη επιτέλεση ενός εθίμου που έρχεται «από τα παλιά». Η περίπτωση του «Μπάμπιντεν» της Πετρούσσας Δράμας

9.30 – 9.45: Ιωάννης Καραχρήστος: Λαϊκά δρώμενα και διαχείριση τραυματικών γεγονότων: Το παράδειγμα του «Νεομαγνησιώτικου Γάμου» στην περιοχή της Λαμίας

9.45 – 10.00: Μαρία Γκασούκα: Νεοπαγανισμός, Γυναικεία Πνευματικότητα, Θεαλογία: Θηλυκές παραδόσεις, δοξασίες, τελετουργίες και Λόγος στο σύγχρονο Κίνημα της Θεάς

10.00 – 10.15: Αλέξανδρος Ριζόπουλος: Η αποτύπωση του ηχοτοπίου της Νάουσας Ημαθίας, ως πολυτροπική εθνογραφική έρευνα, στις σύγχρονες λαογραφικές σπουδές

10.15 – 10.30: Παναγιώτης Σδούκος: Το «Χοροτράγουδο» ως πρακτική μέθοδος ερμηνείας του δημοτικού τραγουδιού: από τα λαϊκά δρώμενα στις σύγχρονες παραστατικές τέχνες

10.30 – 10.45: Συζήτηση

Θ’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

ΧΟΡΟΣ – ΜΟΥΣΙΚΗ

Παράλληλη Συνεδρία (Αίθουσα Β’)

Προεδρείο: Μυροφόρα Ευσταθιάδου

9.00 – 9.15: Χρήστος Παπακώστας: Χορεύοντας/διαγωνιζόμενος (για) μια ταυτότητα: ελληνοαμερικανικότητα και παραδοσιακός χορός

9.15 – 9.30: Αλεξάνδρα Αποστολάκη: Χορός και Κοινότητες Πρακτικής. Μια μελέτη περίπτωσης

9.30 – 9.45: Γεώργιος Πασιόπουλος, Εμμανουήλ Χ. Κυριαζάκος: Περιθωριοποιημένες ομάδες και η έκφρασή τους μέσω της μουσικής: συγκριτική μελέτη μεταξύ δύο διαφορετικών (;) κόσμων

9.45 – 10.00: Μαρία Αντωνοπούλου, Μένια Κοκκίνη: Γεύσεις και παράδοση: Η χρήση παραδοσιακών τραγουδιών σε σύγχρονες τηλεοπτικές διαφημίσεις

10.00 – 10.15: Συζήτηση

10.15 – 10.30: Διάλειμμα για καφέ

ΣΤΡΟΓΓΥΛΗ ΤΡΑΠΕΖΑ

Οι Μεταπτυχιακές Σπουδές Λαογραφίας στην Ελλάδα Παρουσίαση των ΠΜΣ

(Αίθουσα Α’)

10.45 – 11.15: Συντονισμός: Νάντια Μαχά-Μπιζούμη

  • Μανόλης Γ. Βαρβούνης: Το ΔΠΜΣ «Πολιτισμικές Σπουδές: Νέος Ελληνισμός και Βαλκάνια» του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης
  • Βασιλική Χρυσανθοπούλου: Το ΔΠΜΣ «Λαογραφία και Πολιτιστική Διαχείριση»: Μια πρώτη αποτίμηση του χαρακτήρα, της σημασίας και των προκλήσεών του για την ελληνική κοινωνία και εκπαίδευση
  • Ρέα Κακάμπουρα: Μαθήματα Λαογραφίας σε μεταπτυχιακά προγράμματα του ΕΚΠΑ
  • Γεώργιος Κατσαδώρος: Μεταπτυχιακά μαθήματα Λαογραφίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
  • Γεώργιος Κούζας: Μαθήματα, στοχεύσεις και αποτίμηση της τριετούς λειτουργίας του ΠΜΣ «Λαϊκός πολιτισμός και λογοτεχνία»
  • Ανδρομάχη Οικονόμου: «Λαϊκός Πολιτισμός και Νεότερη Πολιτιστική Κληρονομιά»: Το νέο Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου

 Ι’ ΣΥΝΕΔΡΙΑ

Η ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΕΚΦΟΡΑ ΤΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ

(Αίθουσα Α’)

Προεδρείο: Αικατερίνη Μάρκου

11.15 – 11.30: Κλειώ Γκουγκουλή: Από την αίθουσα διδασκαλίας στη δημιουργία μιας πανεπιστημιακής συλλογής παιχνιδιών. Η έκθεση «Παιχνιδο-ιστορίες: παιχνίδια στην Αιτωλοακαρνανία 1940-2010»

11.30 – 11.45: Μαρία Πετρά, Νάγια Δαλακούρα: «Από το χωράφι… στο Παστάλι». Μια βιωματική διαδρομή στα χνάρια του καπνού…

11.45 – 12.00: Νάγια Δαλακούρα: «Αξιότιμε κύριε Πεΐδη… το σπίτι σας είναι πλέον μουσείο». Πρόγραμμα μουσειακής μάθησης για οικογένειες στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Κομοτηνής1

12.00 – 12.15: Συζήτηση

12.15 – 12.45: Συμπεράσματα – Λήξη Εργασιών Συνεδρίου Αποχαιρετιστήριο γεύμα/Μπουφές